ชื่อนครชุม กร่อนมาจาก นครพระชุม เป็นมงคลนามหมายถึงเมืองที่พระบรมสาริริกธาตุทั่วทั้งจักรวาลจะมาประชุมรวมกันอีกครั้ง กลายเป็นองค์พระพุทธเจ้าที่จะทรงแสดงธรรมครั้งสุดท้าย ก่อนหมดเวลาศาสนาของพระองค์ นครโบราณหลายแห่งรับคติตำนานนี้มา จึงตั้งชื่อเมืองในปกครองว่านครชุม...นครชุมจึงมีหลายแห่ง

แต่นครชุมของเมืองกำแพงเพชร ที่ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำปิงด้านทิศตะวันตกนั้น น่าสนใจอย่างมาก เพราะสมเด็จพระมหาธรรมราชาลิไท เสด็จมาทรงสร้างพระธาตุ และทรงปลูกพระศรีมหาโพธิ์ไว้ตั้งแต่ พ.ศ.๑๙๐๐ และกลายเป็นศูนย์กลางของเมืองมาจนถึงปัจจุบัน แม้ว่ารูปทรงของเจดีย์จะถูกเปลี่ยนแปลงไปในราวรัชกาลที่ ๕ แห่งพระราชวงศ์จักรี โดยพระยาตะก่า และพะโป้ คหบดีชาวไทยใหญ่ผู้มั่งคั่งจากการทำสัมปทานซุงไม้ในคลองสวนมาก เมืองนครชุมนี้เอง

เมืองนครชุมในวันนี้มีมนต์ขลังมากนัก ร่องรอยคูน้ำ คันดินกำแพงเมืองยังคงอยู่ ในขณะที่โบราณสถานสมัยสุโขทัยและสกุลช่างกำแพงเพชรก็ยังมีอยู่หลายแห่ง ทั้งพระบรมธาตุเจดียาราม วัดพิกุล วัดกลางทุ่ง ป้อมทุ่งเศรษฐี ในขณะเดียวกับร่องรอยของตลาดเก่าแก่ที่เคยรุ่งเรืองสมัยการทำสัมปทานไม้เฟื่องฟูเมื่อร้อยกว่าปีที่แล้วก็ยังคงอยู่ ทั้งบ้านห้างพะโป้ และตลาดเก่านครชุม ซึ่งมีการจัดกิจกรรมถนนคนเดิน ทุกวันศุกร์ เสาร์ อาทิตย์ แรกของเดือน เปิดตลาดตั้งแต่ประมาณ ๑๗.๐๐ น. ให้ได้สัมผัสกลิ่นอายของนครชุมวันวานอย่างเต็มที่