พระร่วงและจิตวิญญาณแห่งสุโขทัย
พระลือน้องพระร่วง
เล่ากันว่าพระร่วงอาศัยอยู่กับตาและยายมานานปีด้วยความสุข แต่เกิดความเหงาว้าเหว่ใจเพราะขาดเพื่อนเล่น ตากับยายเกิดความสงสารจึงใช้กิ่งทองหลางแกะสลักเป็นตุ๊กตาสำหรับพระร่วงเล่นแก้เหงา วันหนึ่งมีข่าวว่าเมืองสุโขทัยจะทำการฝังเสาประตูเมือง ชาวบ้านตากพากันไปรอชมพิธี พระร่วงปรารถนาจะไปชมด้วย แต่ตีกตาไม้ทองหลางมีน้ำหนักมาก นำไปลำบาก พระร่วงจึงสั่งให้ตุ๊กตาเดินไปเอง ด้วยอำนาจแห่งวาจาสิทธิ์ ตุ๊กตาไม้ทองหลางจึงมีชีวิตขึ้น กลายเป็นน้องชายที่พระร่วงรักใคร่นักหนา ตั้งชื่อว่า "พระลือ" หรือ "พระฤทธิ์" เพราะเกิดขึ้นด้วยฤทธิ์ของพระร่วง
เชื่อกันว่าตำนานนี้อาจมีที่มาจากเรื่องของผู้นำองค์ใดองค์หนึ่งของสุโขทัย ซึ่งปรากฏว่าความสัมพันธ์ของพี่น้อง มีความสำคัญมาก ศิลาจารึกหลายหลักทำให้เราทราบข้อมูลว่ามีเจ้านายสุโขทัยที่มีพระญาติผู้พี่หรือน้องหลายคู่ เช่น พ่อขุนบานเมือง – พ่อขุนรามคำแหงมหาราช พ่อขุนรามพล-พ่อขุนศรี....พระธรรมราชาธิราช-พระอโศก (โอรสสมเด็จพระมหาธรรมที่ ๒ (ลือไท )และพระราชเทพีศรีจุฬาลักษณ์) พระยาบาล-พระยาราม (โอรสสมเด็จพระมหาธรรมราชาที่ ๓ (ไสลือไท) เป็นต้น
ที่วัดพระศรีรัตนมหาธาตุราชวรมหาวิหาร หรือวัดพระปรางค์ เมืองศรีสัชนาลัย มีพระพุทธรูปทรงเครื่อง หล่อด้วยสำริดคู่หนึ่งประดิษฐานอยู่ ชาวบ้านเรียกกันว่า "พระร่วง-พระลือ" สะท้อนความเชื่อถือศรัทธาในตำนานนี้อย่างยิ่ง ปัจจุบัน พระร่วง-พระลือ องค์จริง เชิญมาประดิษฐานณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ รามคำแหง
เชื่อกันว่าตำนานนี้อาจมีที่มาจากเรื่องของผู้นำองค์ใดองค์หนึ่งของสุโขทัย ซึ่งปรากฏว่าความสัมพันธ์ของพี่น้อง มีความสำคัญมาก ศิลาจารึกหลายหลักทำให้เราทราบข้อมูลว่ามีเจ้านายสุโขทัยที่มีพระญาติผู้พี่หรือน้องหลายคู่ เช่น พ่อขุนบานเมือง – พ่อขุนรามคำแหงมหาราช พ่อขุนรามพล-พ่อขุนศรี....พระธรรมราชาธิราช-พระอโศก (โอรสสมเด็จพระมหาธรรมที่ ๒ (ลือไท )และพระราชเทพีศรีจุฬาลักษณ์) พระยาบาล-พระยาราม (โอรสสมเด็จพระมหาธรรมราชาที่ ๓ (ไสลือไท) เป็นต้น
ที่วัดพระศรีรัตนมหาธาตุราชวรมหาวิหาร หรือวัดพระปรางค์ เมืองศรีสัชนาลัย มีพระพุทธรูปทรงเครื่อง หล่อด้วยสำริดคู่หนึ่งประดิษฐานอยู่ ชาวบ้านเรียกกันว่า "พระร่วง-พระลือ" สะท้อนความเชื่อถือศรัทธาในตำนานนี้อย่างยิ่ง ปัจจุบัน พระร่วง-พระลือ องค์จริง เชิญมาประดิษฐานณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ รามคำแหง